Ngữ Pháp Chân Kinh N2/ Phân biệt をもとにして・～に基づいて

Trích từ “Sách Ngữ Pháp Chân Kinh N2”
Tác giả Diep Anh Dao

Về “Dựa trên A làm B” đại pháp

Aをもとにして, B

A に基づいて B

Đều cùng chỉ về một nghĩa, đó là

Dựa trên A mà làm B

Nhưng mà

a/Dựa trên luật pháp Nhật Bản (A), chúng tôi cấm trẻ vị thành niên uống rượu (B).

Thì cái đoạn “Dựa trên ~” này, là chiêu ～に基づいて

Dựa trên luật pháp Nhật bản、～

= 日本法律に基づいて、～

Trong khi đó với câu sau

Dựa vào chữ Kanji (A) mà chữ Hiragana được chế tác ra (B).

Đoạn “Dựa vào ~” này lại là chiêu ～をもとにして .

Dựa vào chữ kanji , chữ Hiragana được chế tác ra

= 漢字をもとにして, chữ Hiragana được chế tác ra (B)

Như vậy, chỉ để biểu đạt ý “Dựa trên A ” thôi nhưng tiếng Nhật đã quá hào phóng cho ra 2 chiêu riêng biệt, và… làm khổ chúng ta!.

Vậy 2 chiêu này をもとにして, に基づいて phân biệt ra sao và huyền cơ là nằm ở đâu?

Huyền cơ nằm ở việc A là “chất liệu” hay là A là một “căn cứ” mà ta dựa vào.

• Nếu A là “căn cứ“, để dựa A làm B thì đó là chiêu A に基づいて B
• Nếu A là “chất liệu“, để dựa A làm B, đó lại là chiêu A をもとにして B

Ở 2 câu ví dụ trên,

Với câu a,

*Dựa vào chữ Kanji (A) mà chữ Hiragana được chế tác ra (B).*

Ta dễ dàng thấy rằng, “chữ Kanji ” là “chất liệu” để chế tác ra chữ Hiragana (B). Vì A là chất liệu, nên chiêu “dựa vào” phải là をもとにして.

漢字をもとにしてひらがなが作られた。

Trong khi đó, với câu b:

**Dựa trên luật phát Nhật Bản (A), chúng tôi cấm trẻ vị thành niên uống rượu (B).**

Ta ra chiêu に基づいて. Bởi vì vế A = luật pháp, là một căn cứ ta dựa vào (không phải “chất liệu”).

= 日本法律に基づいて、chúng tôi cấm trẻ vị thành niên uống rượu (B).

---

Vậy cốt lõi của “Dựa trên A thì B” đại pháp là phải trả lời được câu hỏi

A là cái gì mà ta đang dựa vào, là chất liệu hay là căn cứ?

• Là chất liệu thì ta thẳng tay ra chiêu A をもとにして
• Là căn cứ, thì thẳng chân ra chiêu A に基づいて

---

Tương tự,

c/ Dựa vào thất bại (A) mà chúng ta sẽ phát triển hơn (B).

“Thất bại” là chất liệu ta dựa vào để thành công. Thất bại chẳng thể nào là căn cứ để thành công cả. Vì vậy, ta sử chiêu をもとにして.

= 失敗をもとにして、今後成長していく！

d/ Dựa vào kết quả thực nghiệm khoa học (A), chúng tôi tiến hành đào tạo (B).

A = kết quả thực nghiệm, là một căn cứ ta dựa vào để đào tạo. Kết quả thực nghiệm chẳng thể nào lại là chất liệu được. Vì vậy, ta loại をもとにして.

Chính xác nơi đây là ～に基づいて

= 科学実験結果に基づいてトレーニングを行っている。

Tuy nhiên,

Cuộc đời không phải khi nào cũng trắng đen phân minh !

Có những lúc A vừa có thể là “chất liệu” vừa có thể là “căn cứ”.

Chẳng hạn như,

Dựa trên câu chuyện có thật (A), tôi viết tiểu thuyết (B).

Ta có thể nói

Câu chuyện có thật A là chất liệu cho tôi viết tiểu thuyết.

Và ta cũng có thể nói,

Câu chuyện có thật A là căn cứ cho tôi viết tiểu thuyết.

Cả 2 đều không sai.

Những trường hợp này thì làm sao đây? Không lẽ phải dành cả thanh xuân để ngồi ngẫm xem A thật là căn cứ hay là chất liệu hay sao?

Ởcác trường hợp này thì, ta ra chiêu nào cũng được ! Cả をもとにして va ～に基づいて đều chấp nhận được về ngữ pháp.

事実に基づいて小説を書く. OK

= Câu này nhấn mạnh vào A – 1 căn cứ.

事実をもとにして小説を書く. OK

= Câu nay nhấn mạnh vào A — 1 chất liệu.

Về cách ra chiêu

2 chiêu này chỉ và chỉ liên thủ với danh từ mà thôi.

Nói không với danh từ và tính từ.

---

DT + をもとにして

DT + に基づいて

---

Thêm nhiều ví dụ

Với ～をもとにして

1/ あのアメリカ映画は日本の実話をもとにして作られたものだそうだ。

= Bộ phim Mỹ này nghe nói là được viết dựa trên một câu chuyện có thật tại Nhật Bản.

2/ 漢字をもとにしてひらがなとカタカナができた。

= Dựa vào chữ Kanji mà chữ Hiragana, Katakana được chế tác ra.

3/ 頭の中にあるイメージをもとにロボットを作る計画を立てた。

= Dựa vào hình ảnh trong đầu óc mình, mà tôi đã lập kế hoạch làm robot.

Với　～ に基づいて

1/ 私はこの会社の企業精神に基づいた作り方を守っていきたいと思っている。

= Tôi muốn duy trì cách làm dựa trên tinh thần doanh nghiệp của công ty chúng ta.

2/ アンケート結果に基づいて市役所を立て直す計画が立てられた。

= Dựa trên kết quả làm survey mà kế hoạch thiết kế lại tòa thị chính đã được lập ra.

3/　試験の成績と面接の結果に基づいて合格か不合格かをきめます。

= Dựa vào thành tích kì thi và kết quả phỏng vấn mà sẽ định ra đậu hay không đậu.

Cốt lõi của ～をもとにして・～に基づいて trong vài nốt nhạc

1/ Cả hai chiêu này đều giúp ta biểu đạt được ý “Dựa trên A làm B”.

Tuy nhiên

• Nếu A là chất liệu ta dựa vào để làm B, ra chiêu A をもとにして
• Nếu A là căn cứ ta dựa vào để làm B, ra chiêu A に基づいて
• Nếu A vừa có thể nói là chất liệu, vừa là căn cứu, thì ra chiêu nào cũng được.

2/ Ví đụ điển hình

a/　ひらがなやカタカナは漢字をもとにして作られた。

= = Dựa vào chữ Kanji mà chữ Hiragana, Katakana được chế tác ra.

ひらがなやカタカナは漢字に基づいて作られた。Ｘ

b/ 未成年の飲酒は法律に基づいて禁止されている。

=Dựa vào luật pháp mà việc uống rượu của trẻ dưới vị thành niên bị cấm.

未成年の飲酒は法律をもとにして禁止されている。Ｘ

c/ このドラマは悲惨な体験に基づいて描かれた。OK

= Phim này được viết dựa trên một trải nghiệm buồn.

このドラマは悲惨な体験をもとにして描かれた。OK

3/ Cấu tạo ngữ pháp

DT + をもとにして B

D T+ に基づいて